نمونه هایی از کلام پر اعجازمولا در نهج البلاغه جلسه دوم

اَنَا کابُّ الدُّنیا لِوَجهِها وَ قادِرُها بِقَدَرِها وَ ناظِرُها بِعَینِها
من دنیا را برای صورتش وا‍ژگون می کنم و آنرا اندازه نمایم آنگونه که حقِّ اندازه گیریش میباشد و آنرا با چشمی که باید دنیا را دید می بینم. ( نهج البلاغه خ ۱۲۷ )
توضیح لغوی : کابٌّ اسم فاعل از ریشه ی کَبَّ است ، عرب می گوید فُلانٌ کَبَّ الاِناءَ عَلَی وَجهِهِ فلانی ظرف آب را بر صورتش واژگون کرد و لفظ قادر از ریشه ی قَدَرَ به معنای اندازه گیری کننده می باشد.
تدبّر در ساختار کلام : امیر مؤمنان فرموده است اَنَا کابُّ الدُّنیا لِوَجهِها و نفرموده است عَلَی وَجهِها از این بابت که واژگون کردنِ دنیا بر صورتش کارِ خالقِ هستی است ( امام علیه السلام در این گفتار زیبا از لام تعدیه استفاده کرده اند ) و منظور از وجهِ این عالم  پیدایشش از سوی خدا و  رجوعِ آن بسوی خداوند است . آنچه ما از وجهِ جهان میبینیم همان صورتِ تنزّل یافته ی آن است نه حقیقت آن ، وجهِ حقیقی دنیا همان وجهِ مِنَ الله و اِلَی الله یعنی از خدا آغاز شدن و بسوی خدا بازگشتن است . مولا علی (ع) رابطه ی اجزاء این عالم را با خداوند در سلسله ی طولی از راس مخروطیش به قاعده و از قاعده به راس مخروطیش می بیند . نه تنها حوادث عالَم را می بیند بلکه چراییِ هر حادثه را نیز شاهد است و گرچه راویانِ این خطبه این قسمتِ از عبارت را ( قادِرُها بِقَدرِها ) با سکونِ حرفِ (د) در( بِقَدرِها )علامت گذاری کرده اند لکن اینجانب را احتمالِ قوی است که به فتحِ حرفِ (د) یعنی بِقَدَرِها باشد ، که در این صورت کلامِ مولا اشاره به این آیه ی از قرآن دارد که میفرماید : وَ اِن مِن شَئٍ اِلّا عِندَنا خَزائِنُهُ وَ ما نُنَزِّلُهُ اِلّا بِقَدَرٍ مَعلومٍ ( سوره ی حجر آیه ی ۲۰ ) : هیچ چیزی نیست جز اینکه گنجینه هایِ آن نزد ماست و آن را فرود نمی آوریم مگر به اندازه ی معلومی .
در یک تشبیه مثل بارانی که گنجینه های آن آب اقیانوسهاست و آبی از آن تبدیل به بخار شود و توده های عظیم جوّی ایجاد شود و در هر نقطه  به اندازه ی مُعیّنی باران نازل شود . خداوند بزرگ مولا علی(ع) را بر کیفیّتِ نزولِ حقایقِ عُلوی عالم و ریخته شدن آنها در ظرفهای وجودی ،  واقف نموده است و از اینرو امیر مؤمنان به راحتی قضایای آینده ی عالَم را همراه با لِمَ و چگونگی بروز حوادث می داند  و این فرمایشِ امیر مؤمنان در ادامه ی سخنِ آن حضرت درباره ی بصره است که در خطاب به احنف قیس( که از تیزهوشانِ بصره بود ) فرمود : ای احنف گویا  او را می بینم  که با سپاهی حرکت نموده  نه غباری دارد و نه بانگی و نه صدای به هم خوردنِ لجامِ اسبی بر….. ،  زمین را با قدمهایشان زیر و رو می کنند که گویا پاهایی همچون شتر مرغ دارند ،  وای بر راههای آبادتان و خانه های طلا نمایتان که بالهایی مانند بالهای کرکس ها دارند و خرطومهایی مانند خرطومهای فیلها ، از آن جماعتهایی که بر کُشته ی آنها ندبه نشود و کسی به دنبال گمشده ی آنها نگردد . آنگاه فرمود : اَنَا کابُّ الدُنیا لِوَجهِها وَ …..
وَالسَلامُ