قوله عزّوجلّ: فتلقّی آدم من ربّه کلمات فتاب علیه إنّه هوالتواب الرحیم
کلیدنخستین برای فهم بهتر آیه
کلید واژه:”تلقّی” / تلقّی فعل ماضی ازباب تفعّل برگرفته ازلقِی یَلقی.برخورد ملاقات کرد:”واذا لقواالذین آمنوا قالوا آمنّا ” وهرگاه این منافقان باآنها که ایمان آورده اندبرخورد کنند گویند ایمان آوردیم
” فانطلقاحتّی إذالقیاغلامًا” (کهف/۷۳) براه خویش ان دوإدامه دادند تاباپسری برخوردنمودند وآن گاه که باب إفعال رود«القی» افکند؛بیرون افکند معنی شود قال تعالی:
«وألقینا بینهم العداوه والبغضاءالی یوم القیمه»(مائده/۶۴)
وافکندیم بین آنهاکینه ودشمنی تاروز قیامت .
/ولاتلقوا بایدیکم الی التهلکه(بقره/۱۹۵/)خود رابه هلاکت نیفکنید.
وچون جامه ی زیبای باب “تفعّل” پوشد{تلقّی یتلقّی تلقِّیًا}به معنای”دریافتن”یعنی
-بسم الله -پذیرفت انچه به سوی اوإلقاء شده از أشیاء؛معانی حقایق؛ وبه آن گردن نهاد ویاپی درپی ملاقات نمود؛وه چه زیباست این آیه:
«وإنّک لتلقّی القرآن من لدن حکیم علیم»(نمل/۶)
وتوپیوسته قرآن رااز نزدحکیم خبیری دریافت می کنی.
“وتتلقّیهم الملائکههذایومکم الذی کنتم توعدون”(انبیاء/۱۰۳)
وپی درپی فرشتگان باآنان ملاقات کنندویاپی درپی این سخن افکننداین همان روزشماست که پیوسته به آن وعده داده می شدید
و این راقم سطورعفی عنه وعن جمیع المؤمنین والمؤمنات گمانش براین است که این تلقّی مسبوق به یک انتظار است صاحبش انتظاردریافت امری داردحضرت آدم توبه نموده حال منتظر پاسخ است که به اودستورداده شد این گونه گوید
«الهی یاحمیدبحقّ محمّدٍ یاعالی بحقّ علیّ؛یافاطربحقّ الفاطمه؛یامحسن بحقّ الحسن والحسین ومنک الإحسان.»
تفسیر منهج الصادقین –ص۱۶۶-ملّا فتح الله کاشانی:
ابن مغازلی شافعی که یکی ازاعاظم اهل سنّت است روایت کرده است به اسنادخود از ابن عباس که او فرمود:من ازحضرت رسالت (ص) پرسیدم که یارسول الله آن کلمات که آدم ازپروردگار خود تلقّی نمود وآنرا وسیله ی توبه ی خود قرارنمود کدام کلمات بود؟حضرت فرمودکه آن اسم من وعلی وفاطمه وحسن وحسین بود که آدم از پروردگار خود تلقّی نمود.گفت خداوندا بحرمت این اسامی وقدر محمد وعلی وفاطمه وحسن وحسین توبه ی من قبول کنی؛وازآنچه ازمن صادرشد درگذ ری حق تعالی ازبرکت این اسماء ازذلت اودرگذشت واورابرگزید وتاج اجتباء برسر اونمود؛
سپس صاحب تفسیر منهج گوید:این خبررا ابو عمربن مقدام که یکی از علماءاهل سنّت است روایت کرده ازسعید بن جبیر ازابن عباس.