پایگاه اطلاع رسانی استاد غلامحسین خالقی
۷- و الفجر
قال الله تعالی : « وَالْفَجْرِ * وَلَیَالٍ عَشْرٍ * وَالشَّفْعِ وَالْوَتْرِ»
قسم به سپیده صبح و شبهای دهگانه و قسم به جفت و طاق .
با توجـه به روایت شـرف الدین نجفی در کتـاب تـأویل الآیات صفحه ۷۹۲ از امـام صادق (ع) اینچنین ، این عناوین زیبا بر چهارده نور پاک تطبیق داده می شود .
« وَالْفَجْرِ » قائم آل محمد علیهم السلام « وَلَیَالٍ عَشْر»
ده امام از امام حسن مجتبی (ع) تا حضرت امام حسن عسکری (ع)
« وَالشَّفْعِ»یعنی امیر المـؤمنین و حضـرت زهرای مرضـیه « وَالْوَتْر » (طاق) رسول خدا (ص) (۲) تطبیق فجر بر قائم (ع) بسیار روشن است که خود حضرت سپیده ایست روشن بر تارک تاریکیها و ظهور آغاز غلبه جنود رحمانی بر شیطان که آن به سرعت انجام می شود که در سخن زیبایی امام حسین (ع) فرموده اند : « یَضَعُ سَیْفَهُ عَلى عاتِقِهِ ثَمانِیَهَ اَشْهُرٍ (۱) »
صاحب الامر (ع) شمشیرش را بر دوشش هشت ماه می گذارد و در بعض از روایات مطلع الفجر در آیه آخر سوره والفجر : «سَلَامٌ هِیَ حَتَّى مَطْلَعِ الْفَجْرِ » . به قیام حضرت ولی عصر ( عج ) تأویل برده شده است .
تأملی در این حدیث زیبا
زمانی فرستاده خدا به تنهایی یا بر طبق بعضی از روایات به همراهی پسر خوانده خویش زید بن حارثه برای تبلیغ رسالت الهی و دعوت ساکنین طائف به آن خطه سفر می کنند و در آنجا نه تنها طائفه بنی ثقیف ایمان نمی آورند بلکه به رسول خدا (ص) حمله ور می شوند و سنگ بسوی آنحضرت پرتاب می کنند به حدی که سنگ به دو ساق پای رسول خدا (ص) می خورد و یا جلوی پای آن حضرت به زمین اصابت میکرد و محصول این سفر و اقامت ده روزه تنها در آن زمان اسلام آوردن یک برده به نام عداس ، از اهالی نینوا بود ، آنگاه حضرت شب در مسیر باز گشتشان به مکه معظمه در جایی – که ظاهرا ابطح بوده – پس از اقامت نماز مشغول قرائت قرآن می شود و گروهی از جن در حال عبور از آن نقطه به استماع تلاوت قرآن آن حضرت می پردازند و با شرفیابی محضر مبارک حضرت مسلمان می شوند .
اینجانب را گمان بر این است که این سوره مبارکه طلیعه اش در اشاره به همین سفر به طائف و باز گشت پیامبر اکرم به مکه معظمه نازل شده و شاهد بر آن آیه شریفه « وَلیال عَشرٍ » قسم به شبهای دهگانه و نیز « و الَّیل اذا یَسرٍ » قسم به شب وقتیکه در روز سرایت کند و یا داخل شود .
تحلیل ادبی از واللّیل اِذایَسرِ
اهل ادب می دانندکه یکی از صنایع معنوی اسناد مجازی است که فعل را عوض اینکه به فاعل نسبت دهند به مکان و یا زمان وقوع فعل و … نسبت دهند که در این آیه می تواند از چنین صفتی استفاده شده باشد که در حقیقت معنایش این باشد ، قسم به رونده ای در شبی و یا قسم به حرکت بازگشت در شب ، رسول خدا (ص) به مکه .
ارتباط این آیات با آینده زیبا
امام صادق (ع) فرمودند : « انَّ للقران عباراتٌ و اشاراتٌ و لطائف و حقائق …»
همانا برای قرآن عبارتهایی است – که لفظ پل عبور به سوی معنا می شود – و اشارتهایی و لطیفه ها و حقیقت هایی است که عباراتش برای عوام (توده مردم ) است و اشاراتش مختص خواص و لطیفه هایش برای اولیاء – دوستان خدا – و حقیقت هایش مال انبیاء است .
حال این آیات مبارکه هم تقدیس و تحسین عمل رسول خدا (ص) است و هم نوید بخش آینده بس زیبای ظهور و اینکه خدای بزرگ به چه نعمتهای بزرگی رسولش را گرامی داشته تا ابتدا افق دور دست را به رسول خدا (ص) نشان می دهد .
«والفجر» : قسم به سپیده ظهور یا قیام حضرت مهدی (عج) و یا قسم به خود سپیده یعنی خود حضرت سپیده ظهور قدرت برای احقاق حق و ابطال باطل و نشان دادن حقانیت همه آنچه در قرآن و در همه کتب آسمانی و بر زبان اولیاءاش جاری شده که ما منتظر آن روز هستیم که متاسفانه امروز عده ای با سنگ اتهام و جعل دروغ به پیکره زیبای اسلام حمله می کنند که انشاء الله امتشان و خودشان هلاک باد .
«تَبَّتْ یَدَا أبِی لَهَبٍ وَتَبَّ » .
سپس به برگشت به عصر امام حسن عسکری و عصر های پیش از آن تا عصر امام حسن مجتبی (ع) در قالب این آیه «و لیال عشر » .
و سپس به دو جان و روح رسول خدا (ص) می رسد : «والشفع » قسم به علی و فاطمه «و الوتر» : و قسم به خودت که طاقی ، طاق ایوان وجودی ، طاق در همه صفاتی ، دو طاق ابروی چشمت ، نشانه احاطه بر چشمه دو سراست ، که خود چشم دو سرائی و چشمت نگاه در غیب دارد تا مسافرت مهدی از سفر غیب ، برای امتت بر گردد و ما هم در نزد تو ای رسول ،چشم براهیم و راهی چشمه وجودیم ، وجود تورا با همه وجود درک می کنیم ، براستی در نزد تو ای رسول ، چشم براهیم و راهی چشمه جودیم .