پایگاه اطلاع رسانی استاد غلامحسین خالقی
امیر المومنین در خطبه ی ۵۱ نهج البلاغه می فرماید : شامیان با بستنِ آب شما را به پیکار دعوت کردند . اکنون بر سر دو راهی قرار دارید : یا به ذلّت و خواری یر جای خود بنشینید و یا شمشیرها را از خون آنها سیراب سازید تا از آب سیراب شوید ، پس ( بدانید که ) مرگ در زندگیِ توام با شکست ، و زندگی جاویدان در مرگِ پیروزمندانه ی شماست ( فَالمَوتُ فِی حَیاتِکُم مَقهُورِینَ وَ الحَیاهُ فِی مَوتِکُم قاهِرِینَ ).
امام علیه السلام این خطبه را زمانی ایراد فرمود که اصحاب معاویه بر اصحاب امام غلبه ی بر شریعه ی فرات پیدا نمودند و نمی گذاشتند که اصحاب امام از آن آب استفاده کنند .
در این خطبه جمله ی ( فَالمَوتُ فِی حَیاتِکُم مَقهُورِینَ و الحیاتُ فِی مَوتِکُک قاهِرِینَ ) جمله ای بسیار پرمغز و عمیق است که انصافاً مانند آن از انسانی دیگر صادر نشده است . یعنی مرگ شما در زنده بودنِ توام با شکست و تن به خواری و ذلّت دادن است و زندگی و حیات جاوید شما در مرگ پیروزمندانه و بدون ذلّت است که این خود پیروزی است .
ملّتی که زبون و ذلیل در برابر دشمنان است ، در پیشگاه خدا و نزدِ وجدان انسانهای با غیرت مُرده محسوب میشود و ملّتی که تن به ذلّت نمی دهد و از حقّ خویش دفاع می کند غالب است ، گرچه کشته ها و شهدای زیادی تقدیم کند .
آنگاه مولا ( ع ) به شرح کوچکی از کمیِ توان روحی و نظامی آنها ( معاویه و پیروانش ) می پردازد که : آگاه باشید! معاویه گروهی از گمراهان را همراه آورده است و حقیقت را از آنان می پوشاند ، تا کورکورانه گلوهایشان را آماج تیرها و شمشیرها نمایند . ( این کلام و خطبه ی مولا آنچنان تاثیر خود را گذاشت که یاران امام برق آسا دشمن را کنار زدند و شریعه ی فرات را آزاد نمودند که البته آب برای همه آزاد شد )
و کلام مولا عین صدق و راستگویی است چراکه امیرانِ از سوی خدا ، صدقشان بر مُلکشان سبقت گرفته است ، آنگونه که خدای سبحان صدقش بر مُلکش پیشی گرفته است و سابق است ، چنانچه امام باقر علیه السلام در تفسیر حروفِ الصّمد فرموده است که صاد دال بر صدق خدا و میم دال بر مُلک خداست . و با در نظر گرفتنِ ترتیبِ حروف در الصّمد در می یابیم که صدق خدا بر ملکش مقدّم است و امامِ صدّیقین نیز چنین است . آری معاویه بر سر یاران خود کلاه گذارده است و نخواسته آنها از توان و نیروی مولا و یارانش آگاه شوند و در همین جنگ ( صفین ) بود که امام و یارانش در حال پیروز شدن بودند و جناب مالک اشتر در حال نزدیک شدن به خیمه گاه معاویه بود و چیزی نمانده بود که معاویه و یارانش سقوط نمایند ، که ناگهان حیله و مکری کردند و آن این بود که قرآنها را بر سر نیزه ها نمودند و ساده لوحان را در مقابل امیرمومنان قرار دادند و دلِ امام زمان خود را خون کردند .