پایگاه اطلاع رسانی استاد غلامحسین خالقی
« و تعلّموا القران فإنّه احسن الحدیث و تفقّهوا فیه فإنّه ربیع القلوب و استشفوا بنوره فإنّه شفاء الصّدور و احسنوا تلاوته فإنّه انفع القصص » (خطبه ۱۱۰ نهج البلاغه)
و قرآن را یاد گیرید پس همانا آن نیکوترین سخن است و درفهم قرآن غور کنید پس همانا آن بهار دلهاست و به نور قرآن شفا گیرید پس همانا آن شفای سینه هاست و تلاوتش را نیکو گردانید پس همانا آن سودمند ترین داستان هاست.
۱- « الله نزّل احسن الحدیث …» (زمر ۲۳) خدا بهترین سخن را نازل نمود.
۲- « … قد جاءتکم موعظه من ربّکم و شفاءٌ لما فی الصّدور …» (یونس ۵۷)
بتحقیق آمده است شما را پندی از پروردگارتان و شفائی (درمان دردی) برای آنچه که در سینه هاست.
۳- « … قل هو للّذین امنوا هدیً و شفاءٌ … » (فصّلت ۴۴)
بگو او (قرآن) برای کسانی که ایمان آورده اند هدایت و شفائی است.
۴- « انّ الّذین یتلون کتاب الله و اقاموا الصّلوه و انفقوا ممّا رزقناهم سرّاً و علانیه اولئک یرجون تجاره لن تبور »
همانا کسانی که کتاب خدا را تلاوت می کنند و نماز را برپا می دارند و انفاق می کنند از بعض آنچه که آنها را روزی کرده ایم در نهان و آشکار، آنان امید دارند به تجارتی که هرگز هلاک نمی شود.
شرح سخن شریف
چرا قرآن را بیاموزیم چون بهترین سخن است. آن زمان که قرآن را فرا گرفتیم و این کتاب خدا ذهنی ما شد خواه و ناخواه این قرآن در نحوه ی سخن و گفتار ما اثر می گذارد و به آن جهت می دهد و همچون چتری زیبا بر قامت سخن سایه می افکند بلکه ستون فقرات آن می شود و به آن حلاوت (شیرینی) و طلاوت (دلربایی) عطا می کند.
تفقّه در قرآن یعنی چه؟ بعضی گویند : «الفقه فی اللغه الفهم» فقه در لغت به معنای فهم است و تفقه به معنای خوب فهمیدن. و دیگری گوید فقه به معنای وصول از معلوم به مجهول یا بگو معلوم را پلی و وسیله ای برای رسیدن به مجهول قرار دادن و تفقه آن خود آگاهی در وجود انسان پس از سیر فکری از معلومات به یافته های جدید (مراد از یافته های جدید مجهول سابق است که در سایه ی سیر از سایر معلومات راهیابی به آن مجهول می نماید) حاصل می شود و می توان آن را علم حضوری به یافته های خویش ترجمه کرد، پس تفقه در قرآن یعنی در سایه ی تدبّر در قرآن آن هم تدبّر هدایت شده توسّط اولیاء خدا به یک نوع خود آگاهی در معارف قرآن رسیدن بگونه ای که بر مشکوهِ عملش این نور سیطره داشته باشد. و قبل از هر چیز این نور ظلمت شک و تردید را از ساحت وجود انسان نسبت به قرآن برطرف می کند و یقین به صدور آن از حضرت باری (آفریننده روان) جلّ و علا پیدا می کند.
نتیجه : کلام الهی بذری است که بر زمین دلها پاشیده می شود و گیاه بهاری است که آن را سرسبز و خرّم می کند.
« و احسنوا تلاوته فإنّه انفع القصص» و تلاوتش را نیک گردانید پس همانا آن سودمند ترین داستان هاست.
تلاوت یعنی چه و نیکو کردن تلاوت کدام است؟
برای تلاوت سه معناست.
۱- پیگیری معانی آیات، دنبال کردن مفاهیم آن یعنی انسان براحتی از آیات نگذرد. امام سجاد علیه السلام فرمودند :
« ایات القران خزائن کلّما فتحت لک خزانه فانظر ما فیها » آیات قرآن گنجینه هائی است هر زمان برای تو گنجینه ای گشوده شد پس بنگر چه چیزی در آن است.
۲- قرائت بر غیر ، قال الله تعالی:
« و ….. ذکراً عذراً او نذراً » (مرسلات ۵ و ۶) و قسم به آنان که ذکر (قرآن) را تلاوت می کنند از باب عذر به سوی پروردگار یا بیم پذیری شنوندگان.
۳- فاصله نینداختن در قرائت آیات ، نظم در خواندن ِ آیات نصب العین انسان باشد جسته و گریخته ، گاه و بیگاه نخواند