تفسیر مهدوی آیات سوره بقره (آیه ۲۶)
قال الله تعالی : «انّ الله لا یستحیی ان یضرب مثلاً ما بعوضه فما فوقها فامّا الّذین امنوا فیعلمون انّه الحقّ من ربّهم»
همانا خدا حیاء ندارد که مَثل اندک یا کوچکی زند به پشّه ای، پس آنچه که فوق آن است پس همانا کسانی که ایمان آورده اند پس می دانند که همانا آن حقّ از جانب پروردگار آنهاست.
۱- مولا امیرالمؤمنین: «لو اجتمع المخلوقات علی احداث بعوضه ما قدرت علی احداثها» اگر همه ی آفریده ها اجتماع کنند بر نو آفریدن ایجاد پشه ای قدرت بر نو آفریدنش ندارند.
۲- در سفینه البحار گوید در روایت احتجاج است «دخلت البعوضه فی منحر نمرود حتّی وصلت الی دماغه فقتله» پشه ای در بینی نمرود (حاکم مستبد زمان حضرت ابراهیم) داخل شد تا به مغزش رسید پس او را کشت.
۳- و نیز گوید در کلام ملک الموت فرشته ی مرگ است «و الله لو اردت ان اقبض روح بعوضه ما قدرت علی ذلک حتّی ان یکون الله هو ان یأذن بقبضها»
۴- در تفسیر نورالثقلین جلد ۱ صفحه ۴۵ از تفسیر علیّ بن ابراهیم قمی (مفسّر مشهور و از مشایخ شیخ کلینی صاحب کتاب کافی) و نامبرده از رجال حدیثش از معلّی بن خنیس از ابی عبدالله علیه السّلام :
«انّ هذا المثل ضربه الله لامیرالمؤمنین علیّ بن ابی طالب فالبعوضه امیرالمؤمنین علیه السّلام و ما فوقها رسول الله صلّی الله علیه و آله و سلّم» همانا این مَثل خدا آن را مَثل زده برای امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب پس «بعوضه» امیرالمؤمنین (ع) است و آنچه فوق آن است (یعنی مافوقهای در آیه) رسول خدا (ص).
یادمان نرود که این مؤمنان همان متّقین در آغاز سوره اند که به غیب از جمله حضرت مهدی (ع) که غایب از نظر است ایمان دارند و می دانند این تمثیل مثال آوری حقّ است و در آن تدبّر می کنند اگر به کوچکی جثه اش بنگرد می بیند همچون فیل در خلقت است و همانند آن خرطوم دارد و آن در حالی است که خدا به این پشّه دو بال اضافه عطا کرده و فیل چهار دست و پا دارد و پشّه یک جفت اضافی. فیل خرطومش سوراخ ندارد حالت شیلنگی ندارد در حالی که پشّه خرطومش سوراخ دارد و حالت شیلنگی.
جنبه ی دیگر تمثیل به پشّه : در نگاه دیگر انسان های سست و ضعیف الایمان همچون می کند. به نرخ روز غذا می خورند «و لا یرکنون الی رکنٍ وثیق» به ستون محکم پابرجا اعتماد نمی کنند.
نتیجه گیری مؤمن : پس مؤمن تمثیل خدا را زیبا می بیند و از جمله این پند را می گیرد که به مثل پشّه نباشد بلکه اعتماد به رکن وثیق قرآن و اهل بیت در هدایت به سعادت دو سرا داشته باشد.
هشدار به مؤمن : پس مؤمن باید در عصر غیبت کبرای حضرت مهدی (ع) شدیداً مواظبت بر چیزی داشته باشد که به آن رسیده، یعنی تمسّک به دو رکن وثیق قرآن و اهل بیت و چون مظهر اعلای و محض اهل بیت در عصر حاضر خود امام زمان است باید تمسّکش به امامش محکم، پیوسته و بدون رخنه باشد و این ندای امام را با گوش قلب بشنود : «یا بنیّ ارکب معنا و لا تکن مع الکافرین» (هود ۴۲) ای پسرم با ما سوار شو و با کفّار مباش. یعنی سوار سفینه و کشتی نجات شو و خط فکریت را از کفار جدا کن
پایگاه اطلاع رسانی استاد غلامحسین خالقی